Sosyal Psikoloji Tanımı ve Diğer Psikoloji Bilimlerinden Farkları

Ege

0 Beğenme

Yorum Yaz

Favorilere Ekle

Sosyal Psikoloji; insanların birbirleri ile nasıl iletişim kurduğu, neler düşündüğü, birbirlerini nasıl etkilediğini açıklayan ve anlayan bilimsel incelemedir. Bireyin sosyal, duygusal ve bilişsel süreçlerini değerlendirir, başkalarıyla olan ilişkilerinin üzerindeki etkileri inceler. İnsanların kendilerine merak duyduğu soruları sorarak kafamızın içinde cevaplamamıza, bu sorularla duygularımızı, düşüncelerimizi ve davranışlarımızı araştırmakla da ilgilenir. Sosyal psikoloji sosyal etki üzerinde de durur. Sosyal etki ise; diğer insanlarla ilişkimizin, hakkımızda söylediklerinin, bize yönelik davranışlarının üzerimizde yarattığı etkilerdir. Kültür ve uyum baskısı da sosyal etkiye örnek olabilir. Sosyal etki bireyin davranışları etkileyerek aynı zamanda davranışlarımızı da şekillendirmemize yol açar.

Sosyal Psikolojinin Diğer Psikoloji Bilimlerinden Farkı

Sosyal Psikoloji; araştırma yönleriyle ve ilgilendiği alanlarla alakalı olarak, sosyolojiden, bilişsel psikolojiden, klinik psikolojisinden ve kişilik psikolojisinden ayrılır. Sosyoloji ile sosyal psikolojinin farkına bakılacak olursa sosyoloji daha çok grupları ve toplumu ele alıp, insanların toplum içerisindeki durumlarını incelerken, sosyal psikoloji genel olarak birey odaklıdır ve bireyi inceler. Klinik psikologlar davranış bozukluğuna sahip bireyleri anlamaya çalışıp bu yönde müdahaleler geliştirirken, sosyal psikoloji bireyin davranışları, düşünceleri ve hisleri ile ilgilenir. Kişilik psikolojisi kişiliğin nasıl ortaya çıktığı ve bireyin davranışları arasındaki tutarlılığı incelerken, sosyal psikoloji bireyin farklı durum ve olaylarda gösterdikleri davranışların neden olduğunu ortaya çıkarmaya çalışır. Bilişsel psikoloji anımsamak, hatırlamak, problem çözmek gibi bütün zihinsel süreçleri kapsayan bir psikoloji dalı iken, sosyal psikoloji ise bu zihinsel süreçlerin sosyal davranışları nasıl ve ne denli etkilediğini açıklayan bir psikoloji dalıdır.

Sosyal Psikoloji Tanımı ve Diğer Psikoloji Bilimlerinden Farkları

Benlik Kavramını, Benliğin Gelişimini ve Benlik Kavramını Kapsayan Kavramlar

Benlik: Bir insanın cinsiyeti, karakteristik özellikleri, fiziksel özellikleri, kısacası “ben kimim?”, “ben nasıl biriyim?” sorularını kendisine sorduğunda aklına gelebilecek her türlü cevap, bireyin benliğidir. Benliğimiz ile ilgili bilgileri düzenleyen, benliğin sahip olduğu inançlar ise benlik şemasıdır. Kısacası benliğimizi tanımlarken kullandığımız inanıştır. Gelecekte sahip olmak istediğimiz ya da olmaktan çekindiğimiz imajımız olası benliktir (Başarılı ben, şişman ben). Benlik kavramı sosyal psikoloji içerisinde önemli bir rol oynar çünkü sosyal davranışlarımıza yön verir.

Benliğin Gelişimi: İnsanlar bir role girerken, önceleri bunun sadece farkında olurken daha sonrasında benliğimiz tarafından özümsendiği için gerçeğe dönüşür. Yani oynadığımız roller benliğimizin gelişimi için önemlidir. İnsanların sahip oldukları sosyal kimlikler, sosyal karşılaştırmalar da benliğimizi geliştirir. Sosyal karşılaştırmalara hayatımız içinde oldukça fazla yer veririz. Akranlarımızla, diğer insanlarla kendimizi karşılaştırarak, onların hatalarıyla veya başarılarıyla kendimizi kıyaslayarak bu durumdan bazen haz duyabilir bazen de üzülebiliriz. Sosyal kimlik ve karşılaştırmalar harici benliğimiz aynı zamanda insanların günlük yaşantı ve deneyimleri ile de gelişir. İnsanların başarısı ve başarısızlığı da önemlidir. Bununla birlikte sahip olduğu özsaygı kavramına da yer verilmelidir ki düşük öz saygı bireylerde problemlere neden olabilir. İnsanların başarısızlığı da özsaygı ile ilgilidir, çünkü başarısız olduğu müddetçe öz saygısı da düşer. Benlik gelişimini etkileyen bir diğer faktör ise diğer insanların bizim için olan yargıları ve düşünceleridir. İnsanlar genellikle iltifat veya övgü cümleleri söylediğinde kendilerini rahat hissederlerken, eleştiride bulunurken daha çekingendirler. Bu yüzden övgü ve iltifat insanlar tarafından eleştiriye oranla daha çok duyulurken daha çok da hoşa gider. İnsanların kendileri hakkında iyi düşünceler duyabilmesi kendi özgüvenini ve özsaygısını arttırır, birey mutluluk duyar.

Öz saygı; insanların beceri ve yeteneklerini de ilgilendiren, kendileri hakkındaki değerlendirmelerine yönelik bir kavramdır. Öz saygı kavramı oldukça önemlidir çünkü birey bireyin öz saygısı düşükse kendilerini değersiz, tam tersi yüksek ise değerli ve önemli görürler. İnsanların öz saygılarının düşük olma nedeni kendilerine ilişkin yaptıkları olumsuz değerlendirmelerdir.

Öz yeterlilik; Kişinin öz saygı gibi kendini önemli görmesinin yanı sıra kendisini yeterli hissetmesidir. İnsanların öz yeterliğinin fazla olması için kendi becerilerine, yapabileceklerine olan inançlarının yüksek olması gerekir. Bir işi yapabileceğimize inanıyorsak öz yeterlilik olarak, kendimizi her şekilde seviyorsak öz saygı olarak adlandırılır.

Öz duyarlılık; bir insanın yaşadığı ve deneyimlediği başarısızlıklara, yetersizliklere ve acılara karşı kendi kendine bir duyarlılık geliştirmesidir. Öz sevecenlik, paylaşımlardaki bilinç ve farkındalık öz duyarlılığın bileşenleri olarak sayılabilir.

Ego; kelime karşılığı olarak benlik de denilebilir. İnsanın dış dünya ile olan bağı olarak da tanımlanabilir. Mantıksal bir düşünceye sahip olmasının yanı sıra hazzı erteleyebilme gücüne de sahiptir.

Kimlik; insanların toplumsal rollerini de ele alarak “ben kimim?” sorusunu sorduğunda aldığı yanıttır. Kimlik kavramında süreklilik ve kalıcılık önemlidir.