Anadolu’da Kurulan İlk Medeniyet: Hititler

Semih Güler

Beğenme

Yorum Yaz

Favorilere Ekle

Tarih boyunca Anadolu’da birçok uygarlık barınmıştır. Bunlardan biri de hakkında çokça araştırma yapılan Hititlerdir. Hint-Avrupalı bir kavim olan Hititler, MÖ.3000 yıllarının sonunda küçük gruplar halinde Anadolu’ya gelerek yerli halk ile karışmışlardır.

Hititlerin Tarih Sahnesine Çıkışı

 Hititlerin Anadolu’ya nereden geldikleri kesin olarak bilinmese de Kafkaslar üzerinden Anadolu’ya yerleşmiş oldukları tahmin edilmektedir.  Hint-Avrupalı bir kavim olan Hititler, MÖ.3000 yıllarının sonunda küçük gruplar halinde gelmişlerdir. Bu beyliğin ilk kralı Pithana‘dır. İlk yerleşim yerleri ise Kuşşara‘dır. Pithana’nın oğlu Anitta zamanında başkent  Neşa (Kaniş) olmuştur. Anitta, Hatti krallığının başkenti olan Hattuş’u (Boğazköy), büyük hazineleri olduğunu tahmin ederek kuşatmış fakat şehirde herhangi bir şey bulamayınca kızarak şehri tamamen yakıp yıkmış ve şu sözleri söylemiştir.“Geceleyin yaptığım bir saldırı ile şehri aldım. Yerine yaban otu ektim. Benden sonra her kim kral olur ve Hattuş’u yeniden iskan ederse gökyüzünün (Fırtına Tanrısı’nın) laneti üzerinde olsun.  

Sonrasında halk, Asurluların Anadolu’ dan çıkmak zorunda kalmasıyla devlet idaresini ellerine almış ve yerli halk olan Hatti nüfusu ile karışıp Hitit Devleti’ni kurmuşlardır. Bu devletin kurucusu Labarna‘dır. Başkenti ise Boğazkale-Hattuşa’dır..

 Hitit Dili

Hint-Avrupa dil ailesi içerisinde bulunan Hititçe, bu ailenin bilinen en eski dilidir. Kendilerini Neşalı olarak adlandıran Hititler çivi yazısı ve hiyeroglif olmak üzere iki tür yazı kullanıyor ve konuştukları dile Neşaca adını veriyorlardı. Hititler’de dinsel konularda Luvca kullanılırken saray arşivleri ile imparatorluk yazışmalarında Asur (Akadça) yazısının kullanıldığı bilinmektedir.

Hitit Dini

 Hititler çok tanrılı bir din anlayışına sahipti. Hatta 1000 tanrılı halk diye de adlandırılmıştır. Gittikleri yerlerin, fethettikleri bölgelerin halklarının tanrılarını benimseyip tapmaya başlamışlardır. Hititlerde tanrılar insanlar gibi yiyip içme, yardım etme, intikam alma gibi beşeri özelliklere sahiptir. Devletin başlangıcından itibaren baş tanrı, fırtına tanrısı Teşup‘tur.

Sanat

 Hititler tapınaklara ve heykellere çok önem vermişlerdir.Tanrı ve tanrıçaları tasvir etmek için devasa boyutlarda heykel ve kabartmalar yapılmıştır. Çorum’da bulunan insan başlı, aslan vücutlu sfenks heykelleri, Alacahöyük‘teki Sfenksli Kapı kabartmaları, Yazılıkaya Açıkhava Tapınağı’ndaki kabartmalar ve Yer Kapı Sfenksleri bu alandaki bazı örneklerdir. Hitit sanatında daha çok dini konular işlense de çalgılar,hayvanlar ve avlanma sahneleri gibi konular da görülmüştür.

Kadeş Anlaşması

 Tarihteki ilk yazılı barış antlaşması olarak bilinen Kadeş Antlaşması, M.Ö 1280’de, Mısırlılar ve Hititliler arasında imzalanmıştır.

Hititler’in ticaret yollarını ele geçirmek istemeleri ve bir Hitit prensinin öldürülmesi sonucunda Kadeş Savaşı yapılmış ve savaş sonucunda Kadeş Antlaşması imzalanmıştır.

Hitit Kralı II.Mutavalli ve Mısır Kralı II.Ramses’in başında olduğu ordular, iki gün boyunca savaşmıştır ancak savaş bir sona varamayacak şekilde ilerlediğinden, Kadeş Savaşı bir antlaşma ile bitirilmiştir. Mısır kayıtlarında savaşı Mısır’ın kazandığının yazmasına rağmen Hitit kaynaklarında bu tam tersi şekilde yer almaktadır. Kadeş Antlaşması ile savaşan her iki devlet de birbirlerine saldırmama sözü vermiştir. “O benim kardeşimdir, ben de onun kardeşiyim ve onunla daima sulh hâlindeyiz. Bize gelince: Bizim kardeşliğimiz ve sulhumuz evvelce Mısır memleketi arasındaki sulh ve kardeşlikten daha iyi olacaktır.” Sözlerini söyleyen Hitit Kralı bu antlaşmayı onaylamıştır.

Hitit Kral Listesi

Hatti Beylikleri Dönemi

•  
  • Pamba (M.Ö. 22. yüzyıl)
  • Pithana  (M.Ö. 17. yüzyıl)
  • Piyusti (M.Ö. 17. yüzyıl)
  • Anitta (M.Ö. 17. yüzyıl)
  • Tuthaliya
  • Kantuzili
  • PU-Sarruma

Eski Krallık Dönemi

•  
  • I. Labranda
  • I. Hattuşili (M.Ö. 1660 – 1630)
  • I. Murşili (M.Ö. 1630 – 1600)
  • I. Hantili (M.Ö. 1600 – 1570)
  • I. Zidanta (M.Ö. 1570- 1560)
  • Ammuna (M.Ö. 1560 – 1540)
  • I. Huzziya (M.Ö. 1540 – 1535)
  • Telepinu (M.Ö. 1535 – 1510)

Orta Krallık Dönemi

•  
  • Alluvanna (M.Ö. 1510 – 1500)
  • Tahurvaili  ?
  • II. Hantili (M.Ö.  1500 – 1490)
  • II. Zidanta (M.Ö. 1490 – 1480)
  • II. Huzziya (M.Ö. 1480 – 1460)

Büyük Krallık Dönemi

•  
  • II. Tuthaliya (M.Ö. 1460 – 1440)
  • I Arnuvanda (M.Ö. 1440 – 1420)
  • II. Hattuşili (M.Ö. 1420 – 1400)
  • III. Tuthaliya (M.Ö. 1400 – 1381)
  • Genç Tuthaliya (M.Ö. 1381 – 1380)
  • I. Şuppiluliuma (M.Ö. 1380 – 1346)
  • II. Arnuvanda (M.Ö. 1346 – 1345)
  • II. Murşili (M.Ö. 1345 – 1315)
  • Muvatalli (M.Ö. 1315 – 1282)
  • III. Murşili (M.Ö. 1282 – 1275)
  • Uhri Teşup
  • III. Hattuşili (M.Ö. 1275 – 1250)
  • IV. Tuthaliya (M.Ö. 1250 – 1220)
  • III. Arnuvanda (M.Ö. 1220 – 1200)
  • II. Şuppiluliuma (M.Ö. 1200 – 1190)

Antik Mısır tarihi ile ilgili yazımızı okumak için linke tıklayabilirsiniz. https://cevizgo.com/antik-misir-tarihi-hanedanlari-cografi-ve-ekonomik-yapisi/